Neyromarketinq Nədir?

Neyromarketinq istehlakçı davranışlarını anlamağa çalışan və bu davranışların istehlakçılarda yaranmasına təsir edən psixoloji və sosial səbəbləri araşdıran, bu araşdırmalar nəticəsində isə bir marketinq strategiyası formalaşdıran bir sahədir. Günümüzdə dəyişən istehlakçı davranışları və alış-veriş vərdişləri neyromarketinqin sürətlə yayılmasına səbəb olur. Dünyanın böyük markaları tərəfindən geniş şəkildə istifadə edilən bu metod istehlakçı davranışları ilə bağlı anlayış əldə edilməsində mühüm rol oynayır. Eyni zamanda əldə edilən məlumatlar sayəsində markalar hədəf kütlələrinə çatdırmaq istədikləri mesajları da tənzimləyə və onların daha çox marağını cəlb edə bilərlər.

Əsas iş prinsipi insan beynində sevinc, xoşbəxtlik, əsəb kimi duyğuların mövcud olduğu sahələri ölçmək üçün dəbilqə və stimullaşdırıcı istifadə edilməsidir. Daha sonra beynindəki məlumat siqnalları analiz edilən iştirakçılara markalar daha əvvəl heç görmədikləri layihələrini təqdim edirlər. Təqdimatın ilk anından son anına qədər bütün məlumatlar qeydə alınır və saxlanılır. Daha sonra iştirakçılara suallar verilir. Onların verdiyi cavablar mənfi olsa da, ilk gördükləri anda alınan məlumatlar əksini göstərə bilər. Bir növ yalan detektoru kimi markalar potensial müştərilərinin gələcəkdə hazırladıqları layihələrə verəcəkləri reaksiyaları ölçmək üçün neyromarketinqdən istifadə edirlər.

Neyromarketinq texnikaları

Neyromarketinq əvvəlcə ölçmə, sonra isə hərəkət prinsipi ilə işləyir. İlk olaraq bir qrup insana testlər tətbiq olunur. Qan axınının sürəti, beyin dalğalanmaları kimi ən kiçik məlumatlar belə təhlil edilir. Təhlil prosesi zamanı bir şəxs test ediləcək məhsulu nümayiş etdirir. Suallar verilir, ölçmələr tamamlanır. Daha sonra bütün test iştirakçılarının məlumatlarını təhlil etmə mərhələsi başlayır. Onların suallara verdiyi cavablar, cavab verərkən beyin və qan axını göstəriciləri analiz edilir. Bütün qrupun ortaq davranışları müəyyən edilir və nəticəyə gəlinir. Neyromarketinqin əsas məqsədi insanların şüuraltında nə düşündüklərini öyrənmək və markaların müştərilərin şüuraltında yatan həqiqətlərə əsasən strategiyalarını müəyyən etmələrinə kömək etməkdir.

Neyromarketinq markalar tərəfindən necə istifadə olunur?

Markalar neyromarketinqdən istifadə edərək məhsullarının qablaşdırma dizaynından tutmuş reklam işlərinə qədər hər şeyi planlaya bilirlər. Çünki neyromarketinq digər üsullardan fərqli olaraq markalara dəqiq nəticələr təqdim edir. Sosial təcrübələr sahəsində ən dəqiq nəticə verən üsullardan biri olan neyromarketinq sayəsində markalar istehlakçıları ilə hansı dildə ünsiyyət qurmalı olduqlarını və istehlakçıların nələrə maraq göstərdiyini öyrənə bilirlər. Bu sayədə markalar vaxt və əmək itkisi yaşamadan hədəf auditoriyasına çata bilirlər. Əgər siz də markanızın dünya miqyasında böyük bir marka olmasını istəyirsinizsə, neyromarketinq üsullarından yararlana bilərsiniz.

Neyromarketinq və alış davranışları

Markalar neyromarketinq sayəsində əldə etdikləri məlumatlar əsasında məhsullar üzərində düzəlişlər, əlavələr və çıxarışlar edirlər. Əvvəldən insanların, hədəf auditoriyalarının məhsullarını necə daha çox bəyənəcəklərini bildikləri üçün buna uyğun təkmilləşdirmələr həyata keçirirlər. Təkmilləşdirilmiş formada bazara çıxarılan məhsullar artıq şüuraltımıza qəsdən işlənməsi üçün dizayn edildiyindən, sanki həqiqətən həmin məhsula ehtiyacımız varmış kimi bir təsəvvür yaradırlar. Bu yolla kiçik bir test xərci ilə bütün məhsullarını yeniləyərək mənfəət marjlarını artırırlar.

Potensial müştərilərin alış davranışlarını birbaşa təsir edən bir amildir, çünki şüuraltı insanların nəzarətində olan bir mexanizm deyil. Bu səbəbdən markalar müştərilərinə nəyin daha uyğun olacağını müəyyən edib, həmin istiqamətdə addımlar atırlar.

Neyromarketinqin üstünlükləri

Neyromarketinq hədəf auditoriyanı müəyyən edərək onlara ehtiyac duyduqları məhsul və xidmətləri doğru zamanda çatdırmağa kömək edir. Bu üsul marketinq kampaniyalarının effektivliyini artıraraq markaların daha uğurlu strategiyalar qurmasına imkan yaradır. Neyromarketinq həm şirkətlər, həm də marketinq şöbələri üçün faydalı bir vasitədir, çünki istehlakçı davranışlarını daha dəqiq analiz etməyə şərait yaradır.

Bu metod müştərilərin dəyişən seçimlərini və ehtiyaclarını anlamaq üçün istifadə olunur. Marketoloqlar neyromarketinq texnikaları ilə müştərilərin alış-veriş vərdişlərini daha yaxşı analiz edərək marka etibarlılığını gücləndirə bilirlər. Eyni zamanda, istehlakçıların məhsullara verdiyi reaksiyaları ölçərək onların hansı mesajlara və dizaynlara daha çox üstünlük verdiyini müəyyən etmək mümkündür. Bu da markaların reklam, məhsul dizaynı və satış strategiyalarını daha səmərəli şəkildə formalaşdırmasına kömək edir.

Neyromarketinqin tətbiq nümunələri

Neyromarketinqin istehlakçılara təsirini daha yaxşı anlamaq üçün bəzi real nümunələrə baxmaq faydalıdır. Hər bir marka və analiz ediləcək vəziyyət üçün fərqli neyromarketinq texnologiyalarından istifadə edilə bilər.

Məsələn, Frito-Lay markası qadınların hansı növ qablaşdırmaya daha çox üstünlük verdiyini anlamaq üçün neyromarketinqdən istifadə etmişdir. Araşdırmalar nəticəsində sağlam inqrediyentlərlə hazırlanan qablaşdırmaların qadınlarda daha müsbət reaksiya doğurduğu müəyyən olunmuşdur. Bunun nəticəsində şirkət məhsul qablaşdırmalarını yenidən dizayn edərək daha təbii inqrediyentləri ön plana çıxarmışdır.

Başqa bir nümunə isə Microsoft şirkətidir. Microsoft Xbox platformasındakı reklam kampaniyalarının effektivliyini qiymətləndirmək üçün neyromarketinq tədqiqatlarına müraciət etmişdir. Beyin fəaliyyəti, nəfəsalma sürəti, göz qırpma tezliyi və ürək döyüntüsü kimi fizioloji reaksiyaları ölçən cihazlar istifadə edilmişdir. Bu testlər nəticəsində hansı reklamların daha effektiv olduğu müəyyən edilmiş və kampaniyalarda istifadə olunmağa başlanmışdır.

Neyromarketinq veb dizaynda da tətbiq olunur. Bir şirkət istifadəçilərin veb saytların alt hissələrinə daha az diqqət yetirdiyini müəyyən etmişdir. Bu tapıntıdan sonra saytlarını daha üfüqi bir dizayna keçirmiş və oxuma nisbətlərində əhəmiyyətli artış əldə etmişdir.

Eyni zamanda, rənglərin və diqqət cəlbetmə üsullarının rolu böyükdür. Məsələn reklam lövhələrində Kodak və Virgin markalarının narıncı-sarı tonları istifadə edərək digər parlaq rənglər arasında daha asan seçildiyi məlum olmuşdur. Neyromarketinq strategiyaları məhz bu cür detallar üzərində qurulur və şüuraltımızı hədəf alaraq məhsulun seçilməsini təmin edir.

Uşaq bezi satan bir marka neyromarketinqdən istifadə edərək istehlakçıların ən çox körpənin üzünə baxdıqlarını müəyyən etmişdir. Araşdırmalardan sonra uşağın baxışlarını məhsul haqqında yazıya yönləndirən yeni bir qablaşdırma dizayn edilmiş və müştərilərin məhsula marağı %45 artmışdır. Kiçik, lakin strateji dəyişikliklər neyromarketinqin gücünü göstərən ən yaxşı nümunələrdən biridir.