Marketinq Nədir?

Marketinq məhsul və ya xidmətlərin hədəf auditoriyaya tanıdılması, dəyərinin artırılması və satışının stimullaşdırılması üçün aparılan strategiyaların və fəaliyyətlərin məcmusudur. Şirkətlər müştərilərin ehtiyaclarını və istəklərini öyrənərək onlara uyğun məhsullar və xidmətlər təklif edirlər. Effektiv marketinq strategiyaları brendin tanınmasını artırır və müştəri bazasının genişlənməsinə kömək edir. Rəqəmsal marketinq, ənənəvi marketinq, kontent marketinqi və sosial media marketinqi bu sahənin əsas istiqamətlərindəndir.

Marketinqin əsas məqsədi şirkət və müştəri arasında güclü əlaqə yaratmaq və uzunmüddətli etimad qazanmaqdır. Müştəri davranışlarını analiz edərək, şirkətlər daha effektiv reklam və satış strategiyaları hazırlayırlar. Marketinq müştərilərin ehtiyaclarına uyğun həllər təqdim edərək onların diqqətini cəlb etməyə çalışır. Rəqabətli bazar şəraitində şirkətlər innovativ marketinq yanaşmaları tətbiq edərək fərqlənməyə çalışırlar. Uğurlu marketinq kampaniyaları satışları artırmaqla yanaşı, şirkətin bazardakı mövqeyini möhkəmləndirir. Marketinqin davamlı inkişafı texnologiya və müştəri gözləntiləri ilə sıx bağlıdır.

Marketinqin əsas prinsipləri hansılardır?

Marketinqin əsas prinsipləri məhsul və xidmətlərin uğurla bazara çıxarılması üçün vacib olan qaydalar toplusudur. Bu prinsiplər müştəri ehtiyaclarını anlamaq, onlara dəyər yaratmaq və bazarda rəqabət üstünlüyü əldə etməyə əsaslanır. Düzgün tətbiq olunan marketinq prinsipləri şirkətlərin uzunmüddətli uğur qazanmasına və müştəri məmnuniyyətini artırmasına kömək edir. Marketinqin əsas prinsiplərinə aşağıdakılar aiddir:

- Müştəriyönümlülük: Müştərilərin ehtiyac və istəklərini anlamaq uğurlu marketinqin təməlidir. Şirkətlər onların problemlərinə həll təklif edən məhsullar təqdim etməlidir.

- Dəyər yaratmaq: Müştərilər sadəcə məhsul almır, onlar keyfiyyət, rahatlıq və prestij kimi dəyərlər axtarırlar. Şirkətlər müştərilərə unikal dəyər təklif etməklə bazarda fərqlənməlidir.

- Rəqabət üstünlüyü: Bazar araşdırması apararaq və rəqiblərdən üstün olmaq üçün innovativ strategiyalar tətbiq etməklə daha güclü mövqe tutmaq mümkündür.

- Davamlı inkişaf: Marketinq strategiyaları daim yenilənməli, trendlər izlənilməli və yeni texnologiyalar tətbiq edilməlidir.

Marketinqin kommunikasiyaları nədir?

Marketinq kommunikasiyası şirkətlərin hədəf auditoriyası və potensial müştərilərlə effektiv və ardıcıl şəkildə ünsiyyət quraraq məhsul və xidmətlərinin fərqindəliyini artırmaq, brend dəyərini gücləndirmək və satışlarını dəstəkləmək məqsədilə istifadə etdiyi strategiya və taktikalardan ibarətdir. Marketinq kommunikasiyaları müxtəlif kanallar və üsullar vasitəsilə müştərilərə dəyər təqdim etmə və onların gözləntilərini qarşılama proseslərini əhatə edir.

Marketinq kommunikasiyasının əsas elementləri adətən reklam, ictimai əlaqələr, məzmun marketinqi, sosial media marketinqi, satışın təşviqatı və birbaşa marketinq kimi sıralana bilər. Bu vasitələr şirkətlərin hədəf auditoriyasına çataraq məhsul və xidmətlərinin faydalarını və dəyərini vurğulamasına, brend haqqında insanların məlumatının artırmasına və müştəri sadiqliyini təmin etməsinə kömək edir. Uğurlu bir marketinq kommunikasiyası strategiyası müxtəlif ünsiyyət vasitələrini və kanallarını inteqrasiya olunmuş şəkildə istifadə edərək müştərilərə uyğun və ardıcıl mesajlar təqdim edir. 

İnteqrasiya olunmuş marketinq kommunikasiyası (IMC) anlayışı marketinq kommunikasiyası prosesində müxtəlif vasitə və kanalların bir-biri ilə uyğun və ardıcıl şəkildə istifadə olunmasını ifadə edir. IMC yanaşması şirkətlərin marketinq məqsədlərinə çatmaq üçün müxtəlif ünsiyyət vasitələrini və kanallarını effektiv şəkildə birləşdirməsinə və əlaqələndirməsinə imkan verir. Bu sayədə müştərilərə təqdim olunan mesajlar daha təsirli və güclü olur, brend imici və istehlakçı loyallığı artır.

Marketinq miksləri nələrdir?

Marketinq miksləri marketinq strategiyalarını və taktikalarını uğurla həyata keçirmək üçün istifadə olunan əsas vasitə və komponentləri əhatə edir. Ən çox tanınan marketinq miksi “4P” adlanır. Əlavə olaraq, 7P, 4C, 8P, SAVE kimi modellər vardır. 

4P modeli: 4P modeli marketinq strategiyalarının əsasını təşkil edən klassik bir marketinq miksidir və məhsul (product), qiymət (price), yer (place) və təşviq (promotion) komponentlərindən ibarətdir.

4C modeli: 4C modeli müştəri yönümlü marketinq yanaşmasını təmsil edir və müştəri dəyəri (customer value), maliyyə (cost), kommunikasiya (communication) və rahatlıq (convenience) komponentlərini əhatə edir. Bu model, marketinq strategiyalarını müştəri ehtiyacları və dəyərləri üzərində qurmağı hədəfləyir.

8P modeli: 8P modeli 7P modelini bir addım irəli apararaq bütün komponentlərlə yanaşı performans (performance) faktorunu da nəzərə alır. Bu model, xüsusilə xidmət keyfiyyəti və müştəri məmnuniyyətinin vacib olduğu sahələrdə istifadə olunur.

SAVE modeli: Rəqəmsal marketinq və innovasiyaya fokuslanan şirkətlər üçün inkişaf etdirilmiş olan bu model, Həll (Solution), Çıxış (Access), Dəyər (Value) və Təhsil (Education) elementlərini ehtiva edir. SAVE modeli, müştəri ehtiyaclarına və dəyər yaratmağa fokuslanaraq marketinq strategiyalarının daha təsirli olmasını hədəfləyir.

Hədəf auditoriyalara görə marketinq növləri hansılardır?

Marketinq seqmentasiyası (hədəf auditoriya) baxımından marketinq növlərini əsasən iki əsas kateqoriyaya ayırmaq olar: B2B (Business-to-Business) və B2C (Business-to-Consumer).

B2B (Business-to-Business)

B2B marketinq müəssisələrin digər müəssisələrlə iş görmək məqsədilə həyata keçirdiyi marketinq fəaliyyətləridir. Bu növ marketinq adətən daha uzun satış prosesləri, daha yüksək əməliyyat dəyərləri və daha mürəkkəb məhsul və ya xidmətlərlə bağlıdır. B2B marketinq strategiyaları müəssisələrin ehtiyaclarını və satınalma proseslərini anlamağa yönəlib. B2B marketinq fəaliyyətlərinə məhsul və xidmət təqdimatları, sərgi və konfranslara qatılım, məzmun marketinqi və e-poçt marketinqi kimi üsullar daxildir.

B2C (Business-to-Consumer)

B2C marketinq müəssisələrin birbaşa son istehlakçılara yönəldiyi marketinq fəaliyyətləridir. Bu növ marketinq adətən daha qısa satış prosesləri, daha aşağı əməliyyat dəyərləri və daha sadə məhsul və ya xidmətlərlə bağlıdır. B2C marketinq strategiyaları istehlakçıların ehtiyaclarını, üstünlüklərini və satınalma davranışlarını anlamağa yönəlib. B2C marketinq fəaliyyətlərinə reklam kampaniyaları, sosial media marketinqi, influencer marketinqi və və digər üsullar daxildir.

Marketinq üsulları baxımından marketinq növləri hansılardır?

Marketinq növlərini ümumilikdə iki əsas kateqoriyaya ayırmaq olar: ənənəvi marketinq və rəqəmsal marketinq. Hər iki kateqoriya müxtəlif vasitə və üsullardan istifadə edərək məhsul və xidmətlərin tanıtımını və satışını stimullaşdırmağı hədəfləyir və hər biri özünəməxsus üstünlüklər və çatışmazlıqlar təqdim edir. Ənənəvi marketinq geniş auditoriyaya çatmaq və brend tanıtımını gücləndirmək baxımından təsirli olsa da, maliyyət baxımından baha başa gələ bilər və ölçülməsi çətin ola bilər. Rəqəmsal marketinq isə daha aşağı xərclərlə hədəf yönümlü və ölçülə bilən nəticələr əldə etməyə imkan verir, lakin daim dəyişən texnologiyalara və trendlərə uyğunlaşmaq tələb olunur. Uğurlu bir marketinq strategiyası hər iki növün üstünlüklərindən istifadə edərək və şirkətin hədəflərinə uyğun şəkildə tətbiq olunaraq formalaşdırıla bilər.

Ənənəvi marketinq nədir?

Üzərində həyata keçirilən marketinq fəaliyyətlərini əhatə edir. Bu növ marketinqdə istifadə olunan üsullar arasında televiziya və radio reklamları, qəzet və jurnal elanları, afişalar, billboardlar və birbaşa poçt göndərişləri kimi klassik ünsiyyət vasitələri yer alır. Bundan əlavə, tədbirlər, sərgilər və sponsorluqlar kimi üzbəüz marketinq fəaliyyətləri də ənənəvi marketinq çərçivəsində qiymətləndirilir.

Ənənəvi marketinqə aşağıdakılar aiddir:

• Televiziya reklamları: Televiziya kanallarında yayımlanan reklamlar, geniş auditoriyaya çatmaq və brend tanınmasını artırmaq üçün istifadə olunur.
• Radio reklamları: Radio stansiyalarında yayımlanan reklamlar, müəyyən coğrafi bölgəyə və ya dinləyici auditoriyasına yönəlmiş marketinq fəaliyyətlərində istifadə edilir.
• Qəzet və jurnal elanları: Çap olunmuş qəzet və jurnal səhifələrində yer alan elanlar və reklamlar, oxuculara çataraq məhsul və xidmətlərin tanıtımını həyata keçirir.
• Bukletlər və flayerlər: Məhsul və xidmətlərin tanıtımı üçün paylanan çap materialları, potensial müştərilərə birbaşa çatmaq üçün istifadə olunur.
• Afişalar və billboardlar: Böyük formatlı reklam lövhələri və afişalar, sıx nəqliyyat olan ərazilərdə və şəhər mərkəzlərində brend tanınmasını yaratmaq üçün istifadə edilir.
• Birbaşa poçt göndərişi: Poçt vasitəsilə göndərilən məktublar, bukletlər və ya kataloqlar, müəyyən hədəf auditoriyaya xüsusi təkliflər və məlumat təqdim edir.
• Tədbirlər, sərgilər və sponsorluqlar: Üzbəüz marketinq fəaliyyətləri, şirkətlərin müştərilər və iş ortaqları ilə birbaşa əlaqə qurmasını təmin edir.
• Telefonla satış və marketinq: Potensial müştərilərə telefon vasitəsilə çataraq məhsul və xidmətlərin tanıtımını və satışını həyata keçirir.

Rəqəmsal marketinq nədir?

Rəqəmsal marketinq, internet və rəqəmsal texnologiyalardan istifadə edərək həyata keçirilən marketinq fəaliyyətlərini əhatə edir. Bu növ marketinqdə istifadə olunan üsullar arasında e-poçt marketinqi, sosial media marketinqi, axtarış motoru optimallaşdırması (SEO), məzmun marketinqi, influencer marketinqi, mobil marketinq, vizual və video reklamçılığı və hədəfləmə kimi rəqəmsal ünsiyyət vasitələri yer alır. Rəqəmsal marketinq, məlumat analitikası və hədəfləmə kimi texnologiyalar sayəsində ənənəvi marketinqə nisbətən daha ölçülə bilən və fərdiləşdirilə bilən xüsusiyyətlərə malikdir.

Rəqəmsal marketinqə nümunə olaraq aşağıdakıları göstərə bilərik:

• Veb saytı: Müəssisələrin məhsul və xidmətlərini tanıtmaq, məlumat paylaşmaq və müştərilərlə qarşılıqlı əlaqə qurmaq üçün istifadə etdiyi onlayn platformadır. Rəqəmsal marketinqdə əsas baza rolunu oynayır.
• Sosial media marketinqi: Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn kimi sosial media platformalarında edilən paylaşımlar və reklamlar vasitəsilə hədəf auditoriyaya çatılır.
• E-poçt marketinqi: Müştərilərə və potensial müştərilərə müntəzəm e-poçt bülletenləri və məlumatlandırıcı mesajlar göndərilərək ünsiyyət qurulur.
• Məzmun marketinqi: Bloq yazıları, e-kitablar, infoqrafiklər və videolar kimi dəyərli məzmunlar hazırlayaraq müştəri marağını çəkmək və məlumat təmin etmək məqsədilə istifadə olunur.
• Axtarış sistemi optimallaşdırması (SEO): Veb saytların axtarış sistemlərində daha yüksək sıralarda görünməsini təmin edərək orqanik trafik əldə etmək hədəflənir.
• Axtarış sistemi marketinqi (SEM): Google Ads kimi platformalarda həyata keçirilən klik başına ödəniş (PPC) və digər reklamlarla axtarış sistemlərində ödənişli görünürlük təmin edilir.
• Influencer marketinqi: Nüfuzlu və geniş izləyici kütləsinə sahib şəxslərlə əməkdaşlıq edərək məhsul və xidmətlərin tanıtımı və fərqindəliyinin artırılması məqsədini daşıyır.
• Video reklamçılığı: YouTube, Vimeo kimi platformalarda və digər veb saytlarda vizual və video reklamlarla hədəf auditoriyaya çatılır.
• Mobil marketinq: Mobil tətbiqlər, SMS və MMS marketinqi kimi mobil cihazlar üzərindən aparılan marketinq fəaliyyətləri ilə müştərilərə çatılır.

Marketinq prosesi necə həyata keçirilir?

Marketinq aparmaq üçün ilk növbədə müəssisə hədəf auditoriyasını və müştərilərini yaxşı tanımalıdır. Hədəf auditoriyaya çatmaq üçün müxtəlif marketinq kanallarından istifadə oluna bilər. Bu kanallar arasında ənənəvi marketinq üsulları və rəqəmsal marketinq üsulları yer alır. Müəssisənin hədəf auditoriyası müəyyən edildikdən sonra ona uyğun bir marketinq strategiyası hazırlanmalıdır. Marketinq strategiyası müəssisənin məqsədlərinə və büdcəsinə uyğun olaraq müxtəlif marketinq kanallarının istifadəsini əhatə etməlidir. Bu strategiya, məhsul/xidmət, qiymət, yer və tanıtım kimi 4P elementlərini də daxil etməlidir.

Marketinq fəaliyyəti müəssisənin müştərilərlə qarşılıqlı əlaqə qurması və onların ehtiyaclarını qarşılamaq üçün vacibdir. Marketinq fəaliyyətləri müştərilərlə birbaşa və dolayısı ilə ünsiyyət qurmağı hədəfləyən bir sıra tədbirlərdən ibarətdir. Bu tədbirlər arasında reklamçılıq, kampaniyalar, tədbirlər, sosial media paylaşımları, məhsul və xidmətləri tanıdan materialların dizaynı və yayılması kimi fəaliyyətlər yer ala bilər. Marketinq fəaliyyəti müştəri məmnuniyyətini təmin etmək, brend tanınmasını artırmaq və məhsul/xidmət satışlarını yüksəltmək kimi müəssisənin məqsədlərinə uyğun şəkildə planlaşdırılmalıdır. Marketinq fəaliyyəti müəssisənin digər departamentləri ilə uyğunluq təşkil etməli və ümumi strategiyaya inteqrasiya olunmuş formada həyata keçirilməlidir.

Marketinq araşdırması nədir? Məlumat analizi niyə vacibdir?

Marketinq araşdırması və məlumat analizi müəssisələrin hədəf auditoriyasının ehtiyaclarını və gözləntilərini müəyyən etməsinə, bazar trendlərini izləməsinə və marketinq strategiyalarını optimallaşdırmasına kömək edən vacib bir prosesdir. Marketinq araşdırması istehlakçıların davranışlarını və üstünlüklərini anlamaq üçün istifadə olunan müxtəlif alət və texnikaları əhatə edir. Bu alətlər arasında sorğular, fokus qrupları, müşahidə üsulları və müştəri məlumatlarının təhlili yer alır. Marketinq araşdırması müəssisələrə hədəf auditoriyası ilə birbaşa əlaqə qurmağa və müştərilərin ehtiyaclarını və gözləntilərini daha yaxşı anlamağa imkan verir.

Məlumat analizi isə müəssisələrin topladıqları məlumatları təhlil edərək mənalı nəticələr çıxarmalarına kömək edən bir prosesdir. Məlumat analizi müəssisələrin müştəri davranışlarını və bazar trendlərini anlamaq, marketinq strategiyalarını optimallaşdırmaq və biznes performansını ölçmək üçün istifadə etdiyi bir üsuldur. Məlumat analizi sayəsində müəssisələr marketinq strategiyalarını məlumat əsaslı şəkildə hazırlaya və hədəf auditoriyasına daha effektiv şəkildə çata bilərlər.

Marketinq strategiyası nədir?

Marketinq strategiyaları müəssisələrin hədəf auditoriyasına çatmaq, brend tanınmasını artırmaq, satışları yüksəltmək və müştəri sadiqliyini təmin etmək üçün istifadə etdiyi uzunmüddətli planlardır. Müəssisələr hədəf auditoriyasını müəyyən edərək, onlara uyğun marketinq strategiyaları hazırlayır. Müəssisənin marketinq strategiyası məhsul/xidmət, qiymət, yer və tanıtım kimi 4P elementlərini əhatə edir. Müəssisələr marketinq strategiyaları çərçivəsində məhsul və xidmətlərini fərqləndirərək rəqabət üstünlüyü əldə etməyi hədəfləyir